This post has already been read 108 times!
Ελπίδα για τη διάσωση απειλούμενων ειδών δημιουργεί η πρωτοβουλία ζωολογικού κήπου στο Σαν Ντιέγκο των ΗΠΑ να αποθηκεύσει βλαστοκύτταρα από ζώα που κινδυνεύουν. «Ο καλύτερος τρόπος για να απαντήσουμε στην επαπειλούμενη εξαφάνιση, είναι να προστατεύσουμε τα ζώα στο περιβάλλον τους, ωστόσο αυτό δεν είναι πάντα εφικτό» λέει ο διευθυντής του ζωολογικού κήπου, Όλιβερ Ράιντερ.
Προσθέτει ότι η τεχνολογία των βλαστοκυττάρων μπορεί να βοηθήσει ώστε ορισμένα είδη – ακόμη και αν εξαφανιστούν στο φυσικό τους περιβάλλον – να συνεχίσουν να υπάρχουν, έστω και αναπαραγόμενα με τον τρόπο αυτό. Η ομάδα του Ράιντερ ξεκίνησε να δημιουργεί έναν «παγωμένο» ζωολογικό κήπο το 1972 και μέχρι στιγμής έχει συλλέξει βλαστοκύτταρα από 1.200 είδη που απειλούνται.
Πώς ξεκίνησε η προσπάθεια διάσωσης απειλούμενων ειδών
Όταν ο Kurt Benirschke άρχισε να συλλέγει δείγματα δέρματος από σπάνια και απειλούμενα ζώα το 1972, δεν είχε κάποιο σχέδιο για το τι θα μπορούσε να κάνει με αυτά. Ως ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο, πίστευε ότι μια μέρα θα αναπτύσσονταν τα εργαλεία που θα τα χρησιμοποιούσαν για να σώσουν αυτά τα ζώα. Λίγα χρόνια αργότερα, μετέφερε τη συλλογή του στο ζωολογικό κήπο του Σαν Ντιέγκο και την ονόμασε «Παγωμένο ζωολογικό κήπο».
Υπήρχε μια αφίσα που κρεμόταν πάνω από τον Παγωμένο Ζωολογικό Κήπο με ένα απόσπασμα που έλεγε: «Πρέπει να συλλέγεις πράγματα για λόγους που δεν καταλαβαίνεις ακόμα», λέει ο Oliver Ryder, γενετιστής στον Ζωολογικό Κήπο του Σαν Ντιέγκο και πρώιμος συνεργάτης του Benirschke. «Νιώθαμε ότι ήμασταν διαχειριστές αυτής της αυξανόμενης συλλογής που θα είχε αξία για το μέλλον με τρόπους που δεν μπορούσαμε να εκτιμήσουμε τότε».
Ο Benirschke απεβίωσε το 2018, αλλά οι προσπάθειες που ξεκίνησε συνεχίζονται. Σήμερα, το Frozen Zoo είναι η μεγαλύτερη κρυοτράπεζα ζώων στον κόσμο, με δείγματα από πάνω από 10.500 μεμονωμένα ζώα από 1.220 είδη. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, ήταν το μοναδικό έργο του είδους του- τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, παρόμοιες προσπάθειες διατήρησης έχουν ξεφυτρώσει σε όλο τον κόσμο, και τα εργαλεία που δεν διέθετε ακόμη ο Benirschke είναι πλέον διαθέσιμα. Ταυτόχρονα, ο χρόνος περνάει για πολλά είδη που κινδυνεύουν.
Ένα αναντικατάστατο αποθετήριο πολύ σπάνιων ζώων
Σύμφωνα με το δημοσίευμα του CNN, από το 1970, οι πληθυσμοί των θηλαστικών, των πτηνών, των αμφιβίων, των ερπετών και των ψαριών έχουν μειωθεί κατά 68% κατά μέσο όρο, σύμφωνα με την έκθεση του WWF Living Planet Report 2020. Η έκθεση αναφέρει επίσης ότι, ως αποτέλεσμα της απώλειας των ενδιαιτημάτων λόγω των ανθρώπινων δραστηριοτήτων, ένα εκατομμύριο είδη – ζώα και φυτά – απειλούνται με εξαφάνιση τις επόμενες δεκαετίες και αιώνες.
Με τον σημερινό ρυθμό απώλειας της βιοποικιλότητας, ορισμένοι επιστήμονες πιστεύουν ότι η διατήρηση δειγμάτων από είδη που μπορεί να μην υπάρχουν αύριο δεν είναι πλέον ένα οραματικό εγχείρημα, αλλά μια επιστημονική υποχρέωση.
«Καθώς αυξανόταν η προσπάθεια, συνειδητοποιήσαμε ότι συλλέγαμε ένα αναντικατάστατο αποθετήριο πολύ σπάνιων ζώων», λέει ο Ryder. «Επειδή διαθέτουμε κύτταρα στον παγωμένο ζωολογικό κήπο, μπορούμε τώρα να εφαρμόσουμε νέες τεχνικές και νέες τεχνολογίες για να επεκτείνουμε την κατανόησή μας και να μάθουμε περισσότερες πληροφορίες που έχουν άμεση σχέση με την πρόληψη της εξαφάνισης των ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση».
Από τότε που ιδρύθηκε ο Παγωμένος Ζωολογικός Κήπος, λέει ο Ryder, έχουν επιτευχθεί πολλά ορόσημα στον τομέα της γενετικής, ξεκινώντας με την κλωνοποίηση του πρώτου ζώου – ενός προβάτου με το όνομα Dolly – το 1996. Από το 2001, τέσσερα απειλούμενα είδη έχουν κλωνοποιηθεί χρησιμοποιώντας γενετικό υλικό από τον Παγωμένο Ζωολογικό Κήπο: το ινδικό γκαούρ, ένα καμπούρης ασιατικό άγριο βόδι- το μπαντενγκ, ένα νοτιοανατολικοασιατικό είδος βοοειδών- το άλογο του Πρζεβάλσκι, που κάποτε βρισκόταν σε όλη τη Μογγολία και είχε εξαφανιστεί- και το μαυροπόδαρο κουνάβι, που θεωρούνταν ότι είχε εξαφανιστεί στη φύση μέχρι που επανεμφανίστηκε το 1981, αλλά στη συνέχεια σχεδόν εξαφανίστηκε από μια επιδημία.
Οι μελλοντικές προκλήσεις
Η επιτάχυνση της κλιματικής κρίσης θα θέσει τα οικοσυστήματα υπό περαιτέρω πίεση, καθιστώντας το έργο των κρυοτραπεζών ακόμη πιο σημαντικό. «Βλέπω την κρυοσυντήρηση ως τον απόλυτο ακρογωνιαίο λίθο της διατήρησης. Αντιμετωπίζουμε την έκτη μαζική εξαφάνιση αυτή τη στιγμή που μιλάμε, και πρέπει να είμαστε σε θέση να δώσουμε στις μελλοντικές γενιές έναν τρόπο να επαναφέρουμε αυτά τα είδη στη ζωή», λέει ο Matson, ιδρυτής της Nature’s Safe, μιας κρυοτράπεζας με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο που συλλέγει ζωντανά κύτταρα και γαμέτες (σπέρμα και ωάρια).
Πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν αυτά τα έργα είναι πρακτικής φύσεως. «Η διαφύλαξη του Παγωμένου Ζωολογικού Κήπου μακριά στο μέλλον είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις», λέει η επιμελήτρια του Παγωμένου Ζωολογικού Κήπου Marlys Houck. «Θέλουμε να συνεχίσουμε να συλλέγουμε περισσότερα δείγματα και ταυτόχρονα να διασφαλίσουμε ότι αυτά που ήδη έχουμε θα υπάρχουν και μετά τη δική μας ζωή. Αυτό περιλαμβάνει τη διασφάλιση ότι υπάρχει ειδική χρηματοδότηση για το υγρό άζωτο [για την κατάψυξη του DNA] και την αντικατάσταση των κρυοδεξαμενών καθώς παλιώνουν».
